Fieldlab samenwerking vraagt om vertrouwen en flexibiliteit
Het werken in een netwerk, kennis opdoen, experimenteren met technologie en hier ook écht tijd voor maken. Dit zijn de voordelen van het aangaan van een samenwerking binnen een fieldlab volgens onderzoek van Dennis van Kampen en Fleur Deken van de Vrije Universiteit. Zij spraken hiervoor meerdere keren met partners van het Techport Fieldlab Smart Maintenance, verzamelden vele documenten en deden ruim 200 observaties. Zij vertellen in dit artikel over de eerste inzichten.
Fleur Deken is Associate Professor Organization & Innovation bij de Vrije Universiteit (VU) en is een aantal jaar geleden gestart met het maken van een benchmark van fieldlabs in Nederland. Fleur: “Er zijn zoveel verschillende vormen van fieldlabs. Hier is nog weinig kennis over. Het fieldlab in de maakindustrie heeft al een volwassen vorm en in de agri sector gebeurt ook al veel op een succesvolle manier. Ik heb dus een vergelijking gemaakt tussen verschillende sectoren.” Dennis van Kampen, onderzoeker bij het KIN Center for Digital Innovation van het VU, is later betrokken geraakt bij het onderzoek. Dennis: “Ik zit als onderzoeker bij het Techport Fieldlab Smart Maintenance echt dicht op praktijk. Ik kijk mee bij de use cases en zit zo ook bij de vergaderingen. Daar doe ik observaties om te kijken hoe de partners samenwerken en wat ze bijvoorbeeld doen met de data die ze verzamelen en hoe ze dat proberen te interpreteren.”
De onderzoeksfase zit erop en Dennis en Fleur gaan nu aan de slag met een analyse van de data die ze hebben verzameld en op basis daarvan mogelijk wetenschappelijke artikelen schrijven. Fleur: “We pakken hierin ook de benchmark mee, we weten wetenschappelijk gezien namelijk nog niet alles over dit soort samenwerkingen. Samenwerking met een open einde vraagt om commitment en vertrouwen. In Nederland is er een vertrouwen aan het ontstaan dat we dit soort samenwerking nodig hebben om met technologie te experimenten. We weten alleen nog weinig over hoe je zo’n samenwerking goed inricht en in welke situatie je welk type fieldlab het beste kunt opzetten. Dat willen wij verder gaan onderbouwen door meer cases systematisch met elkaar te vergelijken.”
Inzichten
Dennis: “Door het onderzoek zijn er denk ik al interessante inzichten ontstaan. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de start van een use case, dan denk je dat de data die we met verschillende partijen gaan verzamelen echt een goudmijn is. Je weet op dat moment alleen nog niet hoe je het echt kan gaan gebruiken in de praktijk. Je gaat leren en dan loop je tegen praktische zaken aan. Om data te vergelijken moet je bijvoorbeeld verschillende aanpassingen doen aan de data om het zo vergelijkbaar te maken. Bijvoorbeeld door timestamps gelijk te stellen. En zo is er steeds wel een ander obstakel en daar pas je de doelen weer op aan. Een ander inzicht is dat data op zichzelf niet altijd zoveel zegt. Je verzamelt data met sensoren en kan dit vervolgens visualiseren. Maar om er echte waarde uit te halen, heb je ook weer mensen nodig die dagelijks met die machines bezig zijn om de data te ‘vertalen’ en te definiëren. Geeft de data juist iets positief of iets zorgwekkends aan?” Fleur vult aan: “Een inzicht dat ik kreeg is de kennis barrière tussen engineers en data scientist. Ze hebben beide een deel van de kennis en daardoor ook een verschillend beeld. Beide beelden zijn wel nodig, daar zit de waarde. Een samenwerking in een fieldlab vraagt daarnaast om de juiste instelling en motivatie. Je gaat aan de slag met experiment met veel onzekerheden. De doelstelling aan het begin kan heel anders zijn aan het einde. Je moet niet bang zijn om tussendoor zaken bij te stellen als ze niet lopen hoe je ze had verwacht. Dit kan demotiveren. Zo moest er een kabel worden aangelegd voor vast internet, dit duurde weken. Het is belangrijk om ook dan aangehaakt te blijven. Wat mij is bijgebleven, is dat er veel mensen binnen dit fieldlab zijn, die de onzekerheid echt accepteerde. Ze wilde erachter komen hoe het zit, dus ze bleven doorgaan.” Dennis: “Wat ik bijzonder vind, is dat je met heel ander soort partijen om tafel zit, ook concurrenten. Iedereen gaat er toch met een verwachting in en je weet niet of dat gerealiseerd gaat worden. Dit vraagt om vertrouwen en je eigen doelen staan in dit proces niet altijd alleen voorop.”
Maar wat is nu de juiste vorm van samenwerken binnen een fieldlab? Fleur: “Ik verwacht dat er meerdere types zijn. Je kan denken aan één centrale partij die een case inbrengt waar meerdere partijen aan gaan werken. Of er wordt juist een maatschappelijk probleem centraal gezet en daar gaan verschillende partijen aan werken.” Dennis: “In juni gaan Fleur en ik naar Milaan om de kennis die we hebben opgedaan op het gebied van digitale technologie te delen tijdens een conferentie en te leren van andere onderzoekers. Deze inzichten hopen we ook zeker mee te nemen in onze uitwerking.”